12 tygodni do matury z angielskiego: środki językowe – transformacje Dziś po raz ostatni w akcji przedmaturalnej mierzymy się ze środkami językowymi – czekają na Was transformacje oraz strategie przygotowania się do rozwiązywania tego typu zadań. W ramach akcji “12 tygodni do matury z angielskiego z Englishake”, co tydzień (od 12 lutego aż do matury) czekają na Was wpisy dotyczące strategii przygotowywania się do tego egzaminu. W każdym wpisie znajdziecie krótki opis zadania, które Was czeka, wskazówki dotyczące tego, czego i jak się uczyć przed egzaminem oraz jak się zabrać za dane zadanie już w trakcie matury. Jeżeli przegapiliście poprzednie odcinki, to nic straconego! Poniżej lista wpisów w ramach akcji: W ramach cyklu 12 tygodni do matury z angielskiego z Englishake powstały następujące wpisy: Ogólne strategie przygotowywania się do egzaminu maturalnego z angielskiego Środki językowe: tłumaczenie i układanie fragmentów zdań Środki językowe: słowotwórstwo Środki językowe: parafraza Wypowiedź pisemna: list formalny Wypowiedź pisemna: artykuł Wypowiedź pisemna: rozprawka Rozumienie tekstów pisanych Rozumienie ze słuchu Matura ustna: pytania rozgrzewkowe i odgrywanie ról Matura ustna: opis ilustracji Matura ustna: wypowiedź na podstawie materiału stymulującego Jak wyglądają transformacje na maturze? Podobnie jak tłumaczenie fragmentów zdań i słowotwórstwo, transformacje (czy inaczej: parafrazy), to jedno z zadań, które czeka na Was w ramach testowania Waszej znajomości środków językowych na maturze rozszerzonej. W tej części, zazwyczaj pojawiają się 2-3 zadania, przy czym egzaminatorzy mogą wybrać spośród kilku typów ćwiczeń: test typu ABCD, dobieranie, uzupełnianie luk, słowotwórstwo, tłumaczenie lub układanie fragmentów zdań. To zadanie pojawiało się na maturze w 2016 i 2017 roku i wówczas do rozwiązania były po 4 przykłady. Transformacje mogą, ale oczywiście nie muszą pojawić się w tym roku na egzaminie. Jednak nie uciekniecie od nich daleko – jeśli zamarzy Wam się zdawanie egzaminów Cambridge (FCE, CAE, CPE) to i tam możecie się na transformacje natknąć. Zatem warto się im przyjrzeć bliżej. Zadanie dotyczące transformacji polega na tym, że otrzymujecie zdanie wyjściowe i musicie je TRANSFORMOWAĆ, czyli zmienić, sparafrazować tak, aby użyć podanego słowa kluczowego. Czyli de facto, musicie powiedzieć to samo, ale innymi słowy. Przykładowo: I bought this car when my daughter was born. I__________________ since my daughter was born. DRIVEN W tym przypadku akurat, musimy zmienić zdanie skonstruowane w czasie przeszłym (Past Simple) na zdanie w czasie Present Perfect. Wiemy to, bo mamy tu dwie wskazówki. Pierwsza, to określnik czasu since, które występuje typowo w czasach Perfect. Druga, to fakt, że słowo klucz to czasownik w trzeciej formie – znów, typowej dla czasów Perfect. Otrzymujemy zatem wzorcową odpowiedź: I have driven this car since my daughter was born. Co (i jak!) powtarzać, aby dobrze przygotować się do transformacji na maturze? Gramatyka Możliwości w zakresie parafrazowania są niestety niemalże nieograniczone. Jednak, jest szereg takich konstrukcji gramatycznych i z zakresu słownictwa, które wykorzystuje się w tego typu zadaniach bardzo często i to właśnie od nich zaczęłabym naukę. Czasy. A zwłaszcza czasy Perfect, które bardzo wdzięcznie poddają się różnym transformacjom. Koniecznie zatem powtórzcie zarówno to, kiedy używamy poszczególnych czasów, ale także sposób konstruowania zdań. Strona bierna. Jest to kolejny wdzięczny materiał do transformacji z tego względu, że jednocześnie sprawdza także znajomość czasów, bo przecież stronę bierną tworzy się w zdaniach w każdym czasie. Takie combo, cóż poradzić? Ćwiczyć! Najlepiej jest utworzyć sobie tabelkę, w której rozpiszecie formy strony biernej we wszystkich czasach. Możecie to zrobić na przykładzie jednego zdania, niech ono stanie się takim Waszym kluczem i wzorem. Na przykład: Simple Continuous Perfect Simple Perfect Continuous Past I ate a sandwich -> A sandwich was eaten (by me) I was eating a sandwich -> A sandwich was being eaten (by me). I had eaten a sandwich -> A sandwich had been eaten (by me) I had been eating a sandwich -> A sandwich had been being eaten (by me) Present I eat a sandwich. -> A sandwich is eaten (by me). I am eating a sandwich -> A sandwich is being eaten (by me) I have eaten a sandwich -> A sandwich has been eaten (by me) I have been eating a sandwich -> A sandwich has been being eaten (by me). Future I will eat a sandwich -> A sandwich will be eaten (by me) I will be eating a sandwich -> A sandwich will be being eaten (by me) I will have eaten a sandwich -> A sandwich will have been eaten (by me) I will have been eating a sandwich -> A sandwich will have been being eaten (by me) Mowa zależna. Tutaj musicie śmigać nie tylko w zakresie cytowania zdań twierdzących. Koniecznie przyjrzyjcie się także pytaniom (również pytaniom pośrednim, czyli zdaniom typu: Zastanawiam się, kiedy oni wyjadą – I wonder when they are going to leave – pamiętajcie, że tutaj nie ma szyku ani formy pytania, tylko zdania twierdzącego!). Warto zwrócić także uwagę na czasowniki wprowadzające mowę zależną, czyli te wszystkie admit, deny, confirm, inquire, czyli po prostu inne zwroty zastępujące powiedzieć. Trudność tu polega na tym, że te czasowniki najczęściej łączą się w konkretne konstrukcje zdaniowe, które niestety trzeba znać. Na przykład, czasownik apologize pojawia się w konstrukcji: APOLOGIZE + FOR + ING. Zobaczmy to na przykładzie możliwej transformacji: He said he was sorry that he was late. He __________________________ late. FOR Prawidłowa odpowiedź zatem brzmieć będzie: He apologized for being late. Zdania warunkowe (conditionals). Również bardzo dobra opcja pod egzaminy, bo jest tu dużo możliwości, zwłaszcza, jeśli weźmiemy pod uwagę także mixed conditionals, czyli mieszane zdania warunkowe, np. Gdybym wtedy kupiła te buty, dzisiaj miałabym w czym pójść na przyjęcie. To jest mieszany typ, dlatego, że początek pochodzi z III conditionala (odnosi się do przeszłości), ale skutek mamy widoczny teraz, więc wracamy do II conditionala. Zatem zdania warunkowe – absolutnie do przećwiczenia! Zwroty używane do porównywania. Nie chodzi mi tylko o stopniowanie przymiotników i przysłówków. Chodzi tu bardziej o zwroty typu: as …. as, np. tak wysoki jak ja – as tall as me, albo the + stopień wyższy, the + stopień wyższy, czyli nasze polskie im…, tym…, np. im jestem starsza, tym więcej wiem – the older I am, the more I know. Tak, jak mówiłam przy okazji układania i tłumaczenia zdań i słowotwórstwa – to są jedynie konstrukcje gramatyczne, które musicie znać NA PEWNO i które są podstawą. Niestety, możliwości wykorzystania jakichkolwiek innych zagadnień gramatycznych jest tak wiele, że nie sposób podać Wam wyczerpującą ich listę. Dlatego przykładajcie się do nauki gramatyki, jakkolwiek nudna by Wam się nie wydawała. Nieznajomość gramatyki prędzej czy później odbije Wam się czkawką. Jeśli nie na tym zadaniu, to w części sprawdzającej rozumienie ze słuchu, rozumienie tekstu czytanego, a już na pewno w części pisemnej. A na miliard procent – w prawdziwym życiu, kiedy przyjdzie Wam się skomunikować z kimś po angielsku. Słownictwo Biorąc pod uwagę to, jak dużo gramatycznych zagadnień trzeba znać, aby mieć szanse dobrze rozwiązać zadania na transformacje, można by mieć nadzieję, że słownictwo można sobie odpuścić. Niestety! Tutaj wcale nie jest lepiej! Poniżej kilka propozycji zagadnień, na które na pewno warto zwrócić uwagę przed egzaminem: Idiomy. Czyli wyrażenia językowe, które znaczą coś więcej, niż każde ze słów po kolei. Przykładowo, idiomami są: keep an eye on something (mieć na kogoś oko, pilnować kogoś – pojawiło się to właśnie w zadaniu na transformacje na maturze w ubiegłym roku), czy piece of cake (czyli nasza polska bułka z masłem). Ale tutaj mam dla Was pewną pomoc – co piątek na fanpage’u Englishake podsyłam Wam infografiki z różnymi ciekawymi idiomami w języku angielskim w ramach akcji #angielskitakipiękny. Phrasal verbs. Czyli tzw. czasowniki frazowe – zestawienie znanego czasownika z konkretnym przyimkiem czy przysłówkiem daje nam nowy znaczeniowo zwrot. Zobaczmy to na przykładzie czasownika fall. Samo fall – oznacza spadać, upadać. Zobaczcie jednak, co się dzieje z tym czasownikiem, kiedy dodamy różne końcówki: fall apart – rozpaść się na kawałki, połamać się fall behind – zalegać, np. zalegać z pracą fall for – zakochać się Widzicie sami – co ma zakochanie się do rozpadania na kawałki? (Choć to być może nie najlepszy przykład, bo jednak nieszczęśliwie zakochani dostarczą mi masę dowodów, że jednak to prawie to samo….). Ale myślę, że rozumiecie ideę – jeden czasownik + różne końcówki = różne znaczenia. Na to też niestety nie ma rady, trzeba się tego po prostu nauczyć. Polecam jakieś skuteczne dla Was mnemotechniki i techniki skojarzeniowe, bo uczenie się na pamięć phrasali może okazać się prawdziwym koszmarem! Słowotwórstwo. I tu powiecie – no jak to?! Przecież słowotwórstwo to jest osobny typ zadania! No niby jest. Ale kto zabroni sprawdzać znajomości kilku środków językowych oraz sprawności językowej na kilka sposobów naraz? Popatrzcie na poniższy przykład: Mary achieved a great success and got the scholarship that she wanted. Mary _______________________getting the scholarship that she wanted. IN W tym przypadku, poprawną odpowiedzią będzie: Mary succeeded in getting the scholarship that she wanted. Jak zrobić transformacje na maturze – skuteczna strategia Przeczytaj polecenie i upewnij się czy są narzucone jakieś limity słów. Możesz zaproponować dobre rozwiązanie (dobre językowo, gramatycznie), ale jeśli przekroczy ono limit słów, czyli zwyczajnie, nie będzie tym, o które chodziło twórcom testu, to i tak nie dostaniesz za to punktów. Dlatego trzymaj się polecenia. Przeczytaj całe zdanie, spróbuj je zrozumieć, a najlepiej – przetłumaczyć sobie je na polski. Tak, aby mieć pewność, że dobrze je rozumiesz. Jednak nie martw się, jeżeli nie rozumiesz wszystkiego słowo w słowo. Najważniejsze jest to, żebyś rozumiał sens, a niekoniecznie wszystkie słowa. Rozumienie sensu zazwyczaj wystarczy do poprawnego rozwiązania tego typu zadań! Podkreśl (albo skreśl) te części zdania, które się powtarzają słowo w słowo w zdaniu wyjściowym i w zdaniu parafrazowanym. W ten sposób, w zdaniu wyjściowym powinno zostać tylko to, co trzeba sparafrazować. Określ czas i konstrukcje językowe, które widzisz w zdaniach (i wyjściowym i docelowym). Czasem już na tym etapie będziesz się domyślać, o które konstrukcje chodzi. Na przykład, jeżeli w jednym ze zdań zidentyfikujesz określnik czasu since (tak, jak w omawianym wyżej przykładzie), to możesz zacząć wędrować myślami w kierunku czasów Perfect. Przyjrzyj się słowu kluczowemu. Czy patrząc na sens zdania (i wyjściowego i docelowego), przychodzi Ci do głowy pomysł, o jaką konstrukcję może chodzić w zadaniu? Sparafrazuj! A przynajmniej spróbuj, nawet jeżeli nie jesteś na 100% pewien swojej odpowiedzi. Przeczytaj całe zdanie, aby upewnić się, że nie umknął Ci żaden przyimek (ani nic innego, a niezbędnego) oraz że Twoje zdanie wyjściowe i docelowe rzeczywiście znaczą to samo. Upewnij się, czy omawiane zdarzenia dzieją się w tym samym czasie (np. czy nie zjadły Ci się końcówki -ed w czasie przeszłym) itp. Tyle na dziś! Mam nadzieję, że zaczynacie łapać, jak podchodzić do zadań sprawdzających Waszą znajomość środków językowych. Za tydzień bierzemy się za część pisemną i zaczniemy od listów formalnych. Jeżeli jesteście ciekawi, jak się porządnie do tego przygotować i jak dobrze napisać taki list, to wpadnijcie do mnie w przyszły poniedziałek! Partner cyklu Partnerem cyklu “12 tygodni do matury z angielskiego z Englishake” jest wydawnictwo Colorful Media – wydawca prasy specjalistycznej, w tym językowej: siedem magazynów w sześciu językach. Magazyny językowe to sposób na przełamanie nudy w nauce. Dostarczą wielu cennych wskazówek i interesujących faktów. W każdym numerze autorzy starają się zaskoczyć Czytelnika, poruszać ciekawe tematy, przybliżać sprawy, którymi żyją mieszkańcy innych krajów. Nauka języka odbywa się bez przymusu i z przyjemnością, a wszystko uatrakcyjniają odsłuchy MP3. Więcej na English Matters to dwumiesięcznik tworzony przez brytyjsko-polski zespół dla wszystkich zainteresowanych nauką języka angielskiego. Jego treść stanowią artykuły w języku angielskim, do których opracowane zostały słowniczki. Wydawnictwo udostępnia Czytelnikom listy słówek, nagrania do artykułów, karty pracy dla nauczycieli. Więcej na